Het werk zit erop / rapportage bij einde project 

Henk Urlings, projectleider  25-8-2024

Na 1,5 jaar voorbereiding en na 1,5 jaar uitvoering.

Het project is onder te verdelen in:
1. het restaureren van de monumentale moestuinmuren;
2. het herbouwen en inrichten van de voormalige boogserre;
3. het opnieuw inrichten van de vroegere boomgaard;
4. het realiseren van een berging; en
5. het realiseren van een waardige entree.

 1) Het restaureren van de monumentale    moestuinmuren.
De muren zijn Rijksmonument en uit het einde van de 18e eeuw, dus ongeveer uit 1775. In totaal zijn het ongeveer 125 strekkende meter muren en alles aan twee zijden. Ze waren in slechte staat. Met name het achterste deel, het poortje en de eindkolom in de tussenmuur moesten grotendeels opnieuw worden opgemetseld. Het sloopwerk (beter demonteren) van de bouwvallige muurdelen is secuur gebeurd om de veldbrand-stenen na het schoonbikken te kunnen hergebruiken. Het was een tijdrovende klus en is met hulp van de vrijwilligers vakkundig uitgevoerd. Het metselwerk verlangde nodige deskundigheid omdat dit weer in zgn “kruisverband” of “Vlaams verband” moest worden uitgevoerd. Bij het metselwerk is met kalkspecie gewerkt, precies als vroeger. Het oude voegwerk moest worden uitgekapt en schoongemaakt. Het opnieuw voegen is vervolgens door een specialist (voegbedrijf) uitgevoerd. De mergel-afdekkappen zijn nagenoeg volledig door weer een ander specialistisch bedrijf nieuw gemonteerd.
De muurdelen zijn niet alle op dezelfde manier gebouwd. Het aantal penanten en de penantafstanden zijn verschillend. Afhankelijk van de muurdikte (steensdikte = 25 cm of anderhalfsteensdikte = 37 cm) zijn er wel of geen penanten. Ook verschilt het metselverband per muurdeel.
Een en ander leidt tot een redenatie dat de muurdelen niet gelijktijdig zijn gebouwd. Nu kunnen de muren er zeker weer een eeuw tegen.

2) Het herbouwen en inrichten van de voormalige boogserre.
Er was maar weinig bekend over de oorspronkelijke vorm en maatvoering. Archiefonderzoek leidde niet echt tot meer informatie. Wel het kadasteronderzoek. De serre was ooit gebouwd in 1906, maar de maatvoering klopte niet. Onderzoek ter plaatse leverde veel op. De oude fundering lag er nog en er waren aftekeningen op de moestuinmuren, zoals de witgeschilderde achterwand en een spoor van de boog op de zijmuur. Gesprekken met oude inwoners van Ulestraten leverde niet veel meer op dan dat het ooit een boogserre moet zijn geweest. Toen ontdekten we op een oude foto een contour van de serre. De boogvorm was nu bekend en deze leunde tegen de achterwand op een goot. De gootbeugels waren nog aanwezig. De vorm en de maatvoering was nu bekend.
Deze informatie was voldoende voor een gerenommeerd bedrijf uit België om de serre weer te bouwen.
De serre is qua maatvoering en vorm perfect passend in onze historische moestuin. De staalconstructie is goed geconserveerd en behoeft slechts schoonmaakonderhoud.
Het glas is dubbeldik veiligheidsglas en is perfect af-gekit in dezelfde kleur als de staalconstructie. De serre is geplaatst op een vooraf opnieuw gebouwd muurtje met een afdekplaat van hardsteen.
Na de bouw van de serre is een bestrating gemaakt van dodolux, een geelbruine gravel tussen betonbandjes. Er zijn werkbladen en rekken gemaakt en er is een bewateringsinstallatie aangelegd.
Als laatste is een demontabele bamboebekleding over de serre gelegd om de binnentemperatuur te kunnen beheersen.

 3) Het opnieuw inrichten van de vroegere boomgaard.
In het tweede compartiment was de vroeger boomgaard. Maar nu was het een weiland dat tijdens de bouw ook opslag was voor zand, bouwpuin, stenen enz. Het was ook de werkplaats, waar de stenen (voor het metselwerk van de muren) werden schoongebikt. Het terrein was flink bevuild en moest worden schoongemaakt en kreeg meerdere keren een gedegen grondbewerking. Daarna is het bemest en ingezaaid met een speciaal graszaadmengsel. De keuze voor de juiste hoogstambomen is serieus aangepakt, waarbij meerdere specialisten zijn geraadpleegd.
Rekening houdend met de latere maat van volwassen bomen zijn 12 bomen aangeplant, peren, pruimen en appel.
Een lokaal kunstenaar wilde voor zijn sterven een bijzonder kunstwerk aan de Kwallef schenken. De “Circle of Life” kreeg een mooie plaats in de boomgaard.
Aan de laanzijde is er geen moestuinmuur. Langs de gehele lengte van de grens met de laan zijn haagjes en poortjes geplaatst als afscheiding.
Vervolgens is er een model-bijenstal gebouwd. Deze is inmiddels ook bewoond door enkele bijenvolken, in beheer bij een lokale imker.
Er zijn parkbanken aangeschaft, die tevens dienst doen voor overlegmomenten en bij koffiepauzes van de vrijwilligers.

4) Het realiseren van een berging.
Op de plaats van een oud stalletje is een nieuwe berging gebouwd.
Het is een houtconstructie op een gemetselde plint, gelijk als de serre.
Het hout is Siberisch lariks, dat onderhoudsvrij is en onbehandeld kan worden toegepast. Het pannendak bestaat uit kleine pannen “tuile du nord”. De vloer is gelijk aan de vloer van de serre.
Naast de berging is een overdekt “terras” gerealiseerd. Dit wordt gebruikt als overlegplek en hier drinken de vrijwilligers koffie. De parkbanken van de boomgaard doen hier goede dienst. In de berging is een eenvoudig, doch degelijke keuken gemaakt en worden de gereedschappen overzichtelijk opgeborgen. In de berging beschikken we over stromend water (via een pomp op een geboorde bron) en over elektriciteit.
Een en ander heeft een stijlvolle vorm en ligt op een passende plaats,
niet dominant en logistiek handig.

 5) Het realiseren van een waardige entree.
Het was een wens om de entree een aantrekkelijk en voornaam aanzien te geven. De relatie met het landgoed en kasteel “Vliek” (aan de overzijde van de straat) moest weer helder en vanzelfsprekend zijn. Dat is prima gelukt. Het lijkt weer een geheel, zoals het vroeger moet zijn geweest.
De smeedijzeren poort tussen de pilaren met de mergel-bekroning is gelijk aan de poort van de entree van de lusttuin naast het kasteel.
De pilaren zijn geschonken door de kasteeleigenaar, die hiermee heeft aangegeven, dat hij het project bijzonder waardeert.
De toegangspoort (rechts) naar de Kwallef kreeg een passende uitstaling in dezelfde stijl.
Hiermee is ook een afscheiding gerealiseerd tussen het privé-deel van het landgoed “Biesenberg” en de Kwallef.
De Kwallef is nu nog meer een in het oog vallend icoon bij de entree van ons dorp.

Het werk zit erop. De Kwallef is mooier dan ooit.